Devlet mi Deli Dumrul mu?

 

Deli Dumrul. Hilafsız Deli Dumrul.

Kim mi Deli Dumrul?

“Oğuz’da Duha Koca oğlu Deli Dumrul derlerdi bir er var idi. Bir kuru çayın üzerine bir köprü yaptırmıştı. Geçeninden otuz üç akçe alırdı, geçmeyeninden döve döve kırk akçe alırdı.

“Bunu niçin böyle ederdi?

“Onun için ki benden deli, benden güçlü er var mıdır ki çıksın benimle savaşsın der ki, benim erliğim, bahadırlığım, kahramanlığım, yiğitliğim Ruma, Şama gitsin, ün salsın der idi.” (http://www.edebiyol.com/deli_dumrul.html?)

İşte TC devleti modern Deli Dumrul’luğa soyundu, açılışı 1 Temmuz’da yapılan Osmangazi Köprüsü’yle.

Söylencede olduğu gibi, Devlet Osmangazi Köprüsü’nden geçenden de geçmeyenden de para alıyor. Hem de Deli Dumrul gibi zorla.

Vermeyen olursa?..

Yok öyle bir olasılık. Alacak, hem de bağırta çağırta alacak devlet. Bunu da gizlemiyor zaten. Ulaştırma Bakanı Ahmet Arslan da açıkça söylüyor: “Geçmeyen de ödeyecek” diye, 14 Temmuz tarihli gazetelerde.

Peki, köprüden geçmeyen ve belki de hayatı boyunca hiç geçmeyecek olanlar neden ve nasıl ödeyecek? Ya da nasıl alacak devlet parayı?

 

Geçsek de geçemesek de o parayı biz ödeyeceğiz

Gaziosmanpaşa Köprüsü, İzmit Körfezi’nin Dilovası Dil Burnu ile Altınova’nın Hersek Burnu’nu bağlıyor. Orta açıklığı 1.550 metre ve toplam uzunluğu 2682 metre. Bu özellikleriyle köprü dünyanın dördüncü en uzun açıklıklı asma köprüsü. Ve Gebze-Orhangazi-İzmir Otoyolu projesinin bir parçası olarak yapıldı.

Gebze-İzmir Otoyol Projesi bilinen en büyük Yap-İşlet-Devret (YİD) projesi. Nurol-Özaltın-Makyol-Yüksel-Göçay ve İtalyan Astaldi Konsorsiyumu ile 2010 tarihinde yapılan sözleşmeye göre, bu Konsorsiyum Otoyol’un İşletme Hakkına 22 yıl süre ile sahip. Devlet köprüyü yapacak konsorsiyumla bu sözleşmeyi imzalarken şu taahhütlerde bulunmuş:

Konsorsiyuma otoyol ve köprüden geçecek araç sayısı hakkında garanti verilmiş. Köprü ile birlikte hizmete açılan ve Orhangazi’ye kadar olan otoyoldan günlük 40 bin araçlık geçiş garantisi verilmiş. Yani bu sayının altında günlük geçiş olursa devlet bütçeden bu farkı karşılayacak ve Konsorsiyuma ödeyecekmiş. Böylece faaliyete geçiş yılı 2016 olduğu için de 16 yıl boyunca Konsorsiyuma verilen hasılat garantisi 12.7 milyar dolar.

Bakanın açıkladığına göre Gebze-İzmit Otoyol Projesi 4 etaptan oluşmaktaymış ve her etabın ayrı garantileri varmış Konsorsiyuma.

 Hükümet, başlangıçta geçiş ücretini 35 dolar + KDV olarak açıklamıştı. Bu rakam o günkü kur üzerinden (Haziran ayı itibarıyla) 120 TL’yi buluyordu. Bu rakamın çok yüksek olduğu söylenerek tepkiler dile getirildi medyada. Bunun üzerine Başbakan Binali Yıldırım “bir iyilik yapacaklarını” söyleyerek geçiş ücretinin 89 TL olduğunu açıkladı, 1 Temmuz günü yapılan açılış töreninde. Ramazan bayramına denk geldiği için de bayram süresince ücretsiz yaptı AKP’giller köprüden geçişi. Bayram bitince de köprüden geçenler 89 TL ödemeye başladılar.

Devlet, belirlenen fiyatın 31 TL altına düşmüştü. Dolayısıyla sözleşme hükümlerine göre, Konsorsiyuma aradaki farkı ödemeye başladı. 31 TL’nin 12 TL’lik kısmı KDV oranının aşağıya çekilmesi ile olacakmış.

Ya gerisi?

Bu da 19 TL yapıyor.

İşte devlet her gün bu farkı ödüyor. Bunun adı da “Katkı Payı” imiş.

YİD ile ilgili yasaya göre, “Ücretin, yararlananlar tarafından tamamen veya kısmen ödenmesi mümkün olmayan projelerde, idare tarafından görevli şirkete tamamen veya kısmen katkı payı ödemesi yapılabilmektedir.”

Otoyol’un tamamı bittiğinde ise Konsorsiyuma günlük 115 bin araçlık geçiş garantisi verilmiş. (Bakınız, Hürriyet yazarı Uğur Gürses’in bu konuyla ilgili yazıları.)

Yine Uğur Gürses’in 12 Temmuz tarihli haberine göre:

“Osmangazi Köprüsü’nde geç, geçme 40 dolar

“2010 Eylül tarihli sözleşmede, (…) Ücret her yıl ABD’deki tüketici fiyatları endeksindeki artış kadar yükseliyor. Haziran sonu 39 dolara ulaşan rakam yıl sonunda 40 doları bulacak. 

“Bugün uygulanan 25 dolarlık (88.75 TL) geçiş ücreti ile 40 dolar arasındaki 15 dolarlık farkı devlet firmaya ödeyecek. Günlük geçen araç sayısı 40 binden az olursa da eksik geçen araç başına devlet firmaya 40 dolar verecek. 

“OSMAN Gazi Köprüsü’nü de içine alan Gebze-İzmir otoyoluna ait sözleşme hükümlerine göre; sadece geçmeyen araçların değil, geçen araçlara ait ücret farkı da kamusal yükümlülük olarak kabul edilmiş. Sözleşmede garantilerin esas olduğu 35 dolarlık ücret ise 2008 yılına ait.

“Hükümlere göre, geçiş ücreti bazı bu yıl sonunda 40 dolar olacak. Geçiş ücreti işletmeci tarafından indirilirse fark Hazine’yi ilgilendirmeyecek. (…)

“(…)

“Böylece, örneğin günde ortalama kabaca 10 bin araç geçişi olsa; devlet bunun için araç başına 15 dolardan yılda 55 milyon dolar geçen araçlar için fark (katkı payı), geçmeyen 30 bin araç için de her biri için 40 dolardan yılda 432 milyon dolar da hasılat garantisi ödeyecek.

“Bu varsayıma dayanan örnekte, toplam yıllık ödeme ise 486 milyon dolar olacak. Konsorsiyum yetkilileri, Osman Gazi Köprüsü dahil açılışı yapılan ilk etabın (Gebze-Orhangazi) maliyetinin 2.7 milyar dolar olacağı ilan etmişlerdi. İzmir’e uzanan diğer etap otoyollarla birlikte toplam 6.3, milyar dolar maliyeti olan projeye 5 milyar dolar finansman, Hazine garantisi altında sağlandı.” (http://www.hurriyet.com.tr/osmangazi-koprusunde-gec-gecme-40-dolar-40142263)

Ya bu sayıda geçiş olmazsa?

Devlet bütçeden (yani senin benim paramdan, toplamda halkımızdan alarak) bu parayı ödeyecek!

Yani geçsek de geçmesek de Gebze-İzmir Otoyolu’nun maliyetini biz karşılayacağız. Yerli yabancı Parababaları Konsorsiyumu da kârına kâr katmaya devam edecek.

Peki Gebze-İzmir otoyol Projesinin (Osmangazi Köprüsü dahil) toplam maliyeti neymiş Konsorsiyuma?

6.3 milyar dolar!

Devletin 16 yıl boyunca Konsorsiyuma taahhüdü ne?

12.7 milyar dolar!

Vay anam vay! Aradaki farka bak, Konsorsiyumun kârına bak!

Bu modern Deli Dumrul’luk değilse nedir?

“Karayolları Genel Müdürlüğü (KGM) verilerine göre 2015 yılında Fatih Sultan Mehmet Köprüsü’nden (FSM) günlük olarak geçen araç sayısı 196 bin. Boğaziçi Köprüsü’nden ise 190 bin. FSM ve Boğaziçi köprülerinden 2015’in tamamında elde edilen brüt gelir 105 milyon dolar. 

Peki Türkiye’de halihazırda kurulu ve ücretli tüm otoyollardan elde edilen gelir nedir?

Yine KGM verileri, yaklaşık 1850 km uzunluğundaki otoyollardan 2015’in tamamında 286 milyon dolar brüt gelir elde edildiğini söylüyor. Köprü gelirleri de eklenirse toplam 391 milyon dolar. Tüm otoyol ve köprü geliri tek kalemde Osmangazi’nin yukarıdaki hesaba göre oluşan taahhüdüne gidecek demektir.” (http://t24.com.tr/haber/osmangazi-koprusunde-devletin-firmaya-taahhudunu-beyaz-turkler-kurtaracak,349714)

Yalnız Deli Dumrul bunu yaparken; kişicil şan, şöhret, kahramanlık peşindeymiş.

Ya devlet kime karşı kahramanlık yapıyor?

Halkımıza!

Kime şan, şöhret kazandırıyor?

AKP’giller’e!

Yerli yabancı Parababalarına!