Ho “Amca”nın Düşündürdüklerinden

 

İnsan Ortak Emeği ve Sahip Çıkanlar

HoŞiMin öldü mü?

Bir insan son soluğunu verdi. Yeryüzünde her an bir insan son soluğunu veriyor. Bunda yaşayanları dehşete düşürecek bir şey bulunmuyor. İnsan, her şey gibi: gelir, yaşar, gider. Kendinden az çok bir şey bırakır. Bir çocuk yahut bir anı. Hepsi o kadar. Milyarlarca insan kolektifi içinde, kolektife adsız bir emek izi bırakmayan yoktur.

Ve sahici insan da budur. Milyarlarca insan arasında bir kişinin öldükten sonra da kendisinin olan “Özel Mülkü” maskaralığına düşmeksizin dünyaya gelmek. Ömür boyunca milyarların adsız emeğine bir adsız emek daha yaratıp katmak. Sosyalizmin, milyonlarla Tarihöncesi yılları böyle geçmiş. Kimse milyarlarca insan içinden sivrilip kendi övülen yahut yerilen damgasını bir şeye vurmamış. Modern Sosyalizm insanı niçin O gerçek rahatlığa kavuşmasın? Çünkü, “Özel Mülk” yalanı gelenekleştirilmiş.

Her millette, yedisinden yetmişine her insanın şakıdığı kıvrak dil kimin “Özel Mülkü”? Düşünürken, davranırken, anlaşırken, sevişirken konuşulanlar hangi “Dâhi” yaratıcının “Kişicil damgası”nı taşıyor?

Hiç kimsenin ve herkesin. Gerçeklik bu.

Sonra, o milyonlarca yıllık insan topluluğunun milyarlarca adsız emekleriyle yaratılmış, doğanın en güzel varlığı insan dili hazinelerinden birkaç mücevheri kurnazca çalmış, babasının malı gibi satmış sivri kişileri düşünelim! Artistleri, Romancıları, Edebiyatçıları, Filozofları, Bilginleri, Artistleri, daha bini bir paraya “Aydın kişi”leri, Politikacıları, Komutanları, vb.,vb. demek istiyoruz… Hep aynı kural: Milyonca insan yaratacak, birkaç “sivri” benimseyecek!

Bezirgân ekonomi soygunundan önce öyle “sivri insan”lar yoktu. En güzel halk havaları “kişi” olarak kimin malıdır? Bilinmez. Bezirgânlıktan (Sınıflı Toplumdan), hele “Modern” Kapitalizmden beri insan tekleri azdılar. “Şu benimdir” demek için yapmadık kalpazanlık bırakmıyorlar. Kendileri yok oluverdikleri gün neyi alıp götürebilirler Toplumdan?

Hiçbir şeyi. Saatlerce Katafalkları önünden kalabalık kervanları da geçse, altından tabutları ehram kaleleri içinde de saklansa, onların milyarlar içinde bir adsız emeği, enerjisi varsa o kalmıştır. Onu da, varsa ve kaldıysa, ne kendisi, ne başkası bilemez.

 

Kamu Ermişliği ve HoŞiMin

İnsanlık Tarihi içinde her zaman bu Sosyallik değişmez kalmıştır. Sosyalizm, önünde sonunda “Özel kişicilliğe” ağır basmıştır. Ho Amca’ya ne mutlu. Böyle önsüz ve sonsuz bir Sosyalizm çabası içinde, en gerçek emeğin adsız ruhu gibi göçtü. Bütün ömrünce “kişi” olarak “sivri”liği ile hiç kimseye batmadı. En rezil düşmanı Amerikan Emperyalizmine bile, en yalınkat hakkın kılıcı gibi batarken: “tek kişi” olarak değil, bütün bir Vietnam Halkı olarak savaştı. Onun için, Emperyalizm ondan aldığı yarayı hiçbir zaman onduramayacaktır.

Onun için, “HoAmca”sının ölümünde, “yaşayanları dehşete düşürecek hiçbir şey bulunmuyor!” İsa’nın Musa’nın, Solon’un, Muhammed’in, Marks-Engels’in, Lenin’in ölümlerinde hiç kimseyi “dehşete düşürecek bir şey” olmadı. Ho Amca’nın ölümü de öyledir. “Özel kişi” olarak o göçtü mü? İsterseniz öyle olsun. İsa’nın, Musa’nın, Solon’un, Muhammed’in, Marks-Engels’in, Lenin’in emekleri milyarlarca kişinin adsız emeği içinde bir kolektif bütün olarak var oldu. Ho Amca’nın emeği de öyle.

Hazreti Muhammed’in çığlığı şu idi: “Mâ ene (Ben hiçbir şey değilim) illâ (meğer ki) beşerünmisliküm (sizin gibi insan olayım)”

Marks’ın benimsediği çığlık da şu oldu: “Homo sum (İnsanım) humaninihil (insancıl olan hiçbir şey yok ki) a me alienumputo (bana yabancı kalsın)!”

Ve dünyada, “Bâkiy kalan hoş sadâ” onlar oldular. Ho Amca’nın tüm ömür çığlığı şurada toplandı: “Ben Sosyalistim. Sosyalizmden başka hiçbir şeyim yoktur!”

Onun için “HoAmca”nın ölümünde “hiç kimseyi dehşete düşürecek hiçbir şey” olmadı ve olamazdı.

 

Bezirgân Ham Ervahlar

Ama, ölümü herkesi “dehşete düşüren” insanlar yok mu?

Çok. Tümen tümen. Hele bezirgân, yani sosyal sınıflı Medeniyet patladı patlayalı, yeryüzü, irili ufaklı sürüyle “yaşayanları dehşete düşürecek” ölülerle doldu. Kendileriyle birlikte, karılarını, sazendelerini, askerlerini de aynı mezara diri diri gömdüren Nemrut’ların, Firavun’ların bugün iğrenilen toylukları bir yana. Çelik kralları, Petrol imparatorları yanında rahmetle anılan Antika bön Kralları, Padişahları, İmparatorları da artık ciddiye alan iki buçuk “Mukaddesatçı” adlı Finans-Kapital seyyar satıcısından başka kimse kalmadı.

Adım başında “ölümü yaşayanları dehşete düşürecek” sümüklü böceklere basmadan yürünmüyor bugün. En ısmarlama Cumhurreisi, ya da tükürülmüş Milletvekili, kokuşmuş Bakan, Başbakandan, en ciğeri beş para etmez CIA ajanına yahut “eline dört bin lira geçen 600 lira aylıklı” işkenceci Polis hafiyesine dek ortalık “yaşayanları dehşete düşüren” ölüsü kandillilerle kaplı. Onlara sözümüz yok. Onların “Allah belâlarını vermiş.”

 

Sözde “Sosyalist” Ham Ervahlar

Şu “bizim” denilen ortalı kıyılı “Sol” yahut sağlı sollu “Sosyalist” kesilenlerimizin “yarayanları dehşete düşürme” özençlerine ne buyurulur?

Kimi 40 yıl, yerin altında tırnak ucuyla fiskelemekten usanılan yarım buçuk bağırsak asalağı soğulcan. Kimi İşçi Sınıfının gerisinde bırakılanları her sabah hazırca yiye yiye şiştikçe, ne bok olduklarını kimse bilmiyor sananlar. Bunlar “kenefe jandarma yazılmış” leşleriyle “yaşayanları dehşete düşürmek” hevesindeler.

Kimi kırk yıl, izini tozunu Şeytan görmemişlerden. “Demokratik” Hürriyetçi tatlı su “Sosyalist”leri yahut acı su “Reformcu”ları kesilmişler. 27 Mayıs furyasında kellelerine geçiriliveren “köktenci, dönüşümcü, dönük” “Kahramanlık” külâhlarına bürünmüşler. Çok böbürleniyorlar. Anasının rahmine, çıkar çıkmaz kusan frengili “Veled’iZinâ” gibi, “kursak”larındaki çürük çarık düşünce süprüntülerini saçmalayanlar. Saçmalamak uğruna, aylak aristokrat döküntüsü şaşkın ördek ödlekliklerini taşıyor. Gözü Politika çöplüğünde kalarak geberişleriyle “yaşayanları dehşete düşürme” sevdasındalar.

 

Adsız Ho: Yüce Sosyalizm Muştulayıcısı

Bu çeşit, Sosyalizme gübre bile olamayanlara Ho Amca’yı anmak, değmez. O gibileri belki de hâlâ: “Bir türlü Sosyalist” sayabilecek temiz işçi, köylü, genç arkadaşlara Ho Amca’yı anmak gerekir. Nedir bu Ho Amca?

Yazık ki ne “Paşazâde” ve ne “Çarıklı Köylü”… NguyenSinh Huy adlı memurcuğun dölünden. Doğduğu yılı bilen yok. 1890 diyen de var, 1892 yazanda… Ya adı? O büsbütün hem var, hem yok. 15 adından, 10 yaşındaki:
TâtThasih (Umutlu). 20 yaşında Hue lisesinden, Fransa’da bahçıvanlığa geçer. 1914 yılı İngiltere’de süpürgecilik, aşçı yamaklığı yapan NguyenAiKuok (Yurtsever Nguyen): 1931 yılı gıyaben idama mahkûm edilir ve tam İngilizlerce Fransızlara teslim edileceği sıra, Hong Kong Hastanesinde kan kusa kusa ölür!

Evet ölür. Ve doğumu ile olduğu gibi ölümü ile de kimseyi “dehşete düşürmez”. 1945 yılı, Hiroşima’da Atom bombası patlar, 4 gün sonra Vietnam’a “Genel Ayaklanma” emri veren HoŞiMin (Aydınlatıcı Adam) 2 Eylül’de Vietnam Başkanı olur. “Ellerinde çocuklar için şekerleme ve portakallar. Yağmurluğunun havı dökülmüş. Sandalları delik. Kaşları şaşmış. Bakışı çocuksu. Paltosunun tersi ile ağzını siliyor ve hasır üstünde yatıyor… Fukaracık gibi yaşıyor. Lenin gibi davranıyor. Eşkıyalığa çıkmış Eizzeden[ermişlerden]Fransuva.”[1]

Avrupalı onu böyle görüyor. O Paris’te sömürgeci Devlet adamına şöyle diyor:

“Evet, bu işin düzelmesi otuz saniyede de olur, otuz ay da sürebilir. Eğer bizi Savaş zorunda bırakırsanız, siz benim on insanımı öldüreceksiniz, ben sizin bir adamınızı. Ama bu paha ile de gene ben kazanmış olacağım.”

Fransız gazeteciyle böyle konuşuyor:

“Dünyaya kendi hürriyetinin edebiyatını vermiş sizinki gibi bir millet, ne yaparsa yapsın, bizde dostlarını bulacaktır; bilseniz Mösyö, nasıl bir hırsla her yıl Victor Hugo’yu, yahut Michelet’yi okurum… Bu diller yok mu, onlar insanı yanıltmaz; onlar sizdeki ufak halkın, bizimkine öylesine garipçe benzeyen küçük insanların dilidir. Ah! Mösyö, sömürgecilik insanları böylesine değiştirecek denli kötü mü olmalıydı?”

 

Ho’nunEvrencil Diyalektik Stili

Ho Amca’yı 1946 yılı da, 1962 yılı da: “Ha neredeyse bayılacak” denli cılız haliyle yakından tanıyan Fransız yazarı Jean Lacouture şu sonuca varıyor:

“İşte, kıvrak yumuşaklık ile dizgin vurulamaz enerjinin, politika muhayyilesi ile prensipler üzerinde sıkı duruşun, yurtsever geleneklere başvuruş ile Marksist inceleyişin o taklit edilemez kaynaşmasıdır ki, Ho’nun orijinalliğini yapar. Bu sentezler sürekli olacaklar mı? Ho’dan sonra yaşayacaklar mı? Otuz yılı aşırıdan beri Dong ve Giap gibi adamları yetiştirmeyi bildiği için, ondan başka, Hanoy iktidarına bir kollejyal (elbirliği ile çalışma) karakteri vermeyi bildiği için, öyle görülüyor ki, iktidarda kötüye kullanılacak kişicillik ve ondan çıkacak veraset (yerine kimin geçeceği) meselelerinin tehlikesini önlemiş bulunuyor. ‘Ho Amca’nın kendi Halkına yaptığı hizmetlerin sonuncusu da bu olacaktır.” (10 Eylül 1969)

Yalnız “Kendi Halkına” mı?

Hayır. Bütün yeryüzü halklarına verilmiş en son ders olmalıdır, “HoAmca”nın yapabildikleri. Ve bu yalnız En Son Ders değil, En Büyük Ders de olmalıdır hele geri ülkeler Sosyalistlerine. Hele bizim gibi yarı Bâbil artığı, yarı Derebeyi artığı, bir hayli de Finans-Kapital karışığı bir ülkede en acıklı eksik Ho Amca’nın çelişkili bütünlükleridir.

 

Bizim Cücelerin Devaynaları

Sosyalistlerimiz, kazıklaşmayı “enerji” sanıyorlar. Üç beş “Marksist” formül ezberlemekle politikada “üstat” geçiniyorlar. Dünyanın dört bir yanından “çevirme” bilgileri, kendi ülkelerinin orijinal gelenekleri yerine koyuyorlar. Bu korkunç teori ve pratik boşluklarını doldurmak için de: Tekbaşlarına yanılmaz Papa Hazretleri olmaktan başka hiç bir “elbirliği ile çalışma” zahmetine katlanamıyorlar.

O zaman karşımıza halk düşmanları için gülünç, dostlar için ağlanacak pozlarla çıkıyorlar. Herhangi “Adam kıtlığında” sakalına sarılınan keçi, o saat kendisinin “Abdurrahman Çelebi” olduğuna inanıyor ve inanmayanları boynuzlamakla, “Sınıflar Savaşı” yapmayı birbirine karıştırıyor. Burnunun altına bir iki parmak bıyık takmakla, “Balkanlarda bir tane” yaşı benzemesin “Stalin” kılığında hazır iktidar Tahtırevanını bekliyor.

Tahtırevan gelse, hele bir gelse, sen onlarda gör kerametlerin manda tezeğinden iri kallâvilerini. Çarçabuk ülkenin her köşebaşına çatık kaşlı heykellerini diktirerek, “Sosyalizm” adına en maydanozlu köftehorlukları yutturacaklardır. İki zart zurtla bir milleti o “Aşama”dan, bu “Aşama”ya terbiyeli maymunca hoplatmayı becerivereceklerdir. Bu marifetlerine bedel, “Tarihe” gireceklerdir, “be birâder!”

Böyle Tarihe değil, hazır mezara bile girilemeyeceğini, girilse bile, koskoca Stalin gibi adamı mezarından bile çıkaracaklarını bütün “Sosyalizm” avantüryelerine, bütün anarşist palavracılara, bütün kendini devaynasında
görmüş kurusıkı teori ve pratik cücelerine en büyük anlamcıl silleyi hiç iddiasızca ve bütün yaşayışı, düşünüşü, davranışı ile vuran adam Ho Amca’dır .

 

Üç Tip Sosyalizm Kalpazanı

“Kırk yıl” dile pelesenk olmuş. Hangi “kırk yıl” : eksiksiz elli yıldır yerin altında, yerin üstünde: bu akşam pâye ver, ertesi sabah babasını asacak “Sosyalizm Kalpazanları”ndan bu ülke ülkücülerinin çektikleri, Birinci Şube işkenceleriyle yarışmıştır.

Maksatları nedir?

Kendilerine sorsanız, alacağınız karşılık hep develeri güldürecek birbirini çürüten küçükburjuva ermemişlikleri yahut ne oldum delilikleri gibi görünür. Bıyık altından gülerek yahut burnunuzu tıkayarak geçersiniz. Gene de yaptıklarından utanmak şöyle dursun cesaret alırlar. İt ürür, kervan yürür. Gün gelir, neden öyle “Namus korumak için horozdan kaçtıkları” anlaşılır. Ya falan yol kavşağına dek zor sürüklenen “Yolda seğirticiler”dirler; ya “Maaşın kaç” olduğunu sorup sağlama bağlamadıkça “Cehenneme” gidemeyen “Kafasız işgüzar” kapıkullarıdırlar; yahut da yerli yabancı binbir maskeli ajandırlar.

 

Teorik ve Pratik Ho

Yeni Sosyalist kuşağımızın bütün o bitmez, tükenmez fışkılardan kurtulması için gerekli en yanılmaz Sosyalist mihenk taşını (Kriteryumu) Ho Amca veriyor. Bu veri iki noktada toplanıyor:

1- Teoride: Kendi Tarihinin ve Toprağının düşüncesini yapmak;

2- Pratikte: Kişi sivriltmeyen elbirlikçi davranış yapmak.

Ho Amca’nın bu iki alanda ayık ve alçakgönüllü emeğini Burjuva basınından olsun edinebiliriz. Bakın Batı Emperyalist anayurtlarının Kapitalist kültürlüleri ne yazıyorlar Ho Amca için:

1- Teorice: Gelenek-görenek üretici güçlerine temelli önem verildi.

“Vietnam’ın Tarihi ve Medeniyeti: Oranın araştırılarınca modern çağdan hayli önce, Komünist Partisi Davranışından hayli önce başlatılıyor; Hanoy insanlarına göre Komünist Partisi, toparlasan, ancak bin yıllık geleneği tamamlayıp devam ettirmekten başka bir şey yapmamıştır.”

2- Pratikçe: Her kim olursa olsun “KİŞİ TAPINCI” ile sivriltilmemeye önem verildi.

“HoŞiMinh”in konuşmalarda mevcut bulunmayışı hiç şaşılacak şey değildir… Kuzey Vietnam’da Başkana sonsuz saygı besleniyor; ama ne bulutlara çıkarılıyor, ne putlaştırılıyor… Kolektif bir zihniyet rejime adamakıllı damgasını vurmuş, ve düzeni Marksizm yanlı olan başka ülkelerdeki yanıltılardan sakındırmıştır.

“Ho’nun Cezaevi Karneleri, bir milliyetçinin çektikleri üzerine yapılmış düşüncelerden kuruludur. O milliyetçi de ötekilerden biridir; yazılanlar halkın elinden düşürmeyeceği bir İncil değildir. Ho’nun resimleri mi? Çok az var… yahut hiç yok. Evlerin duvarları üzerinde, kooperatiflerde ara sıra HoŞiMinh’in bir dergiden kesilmiş fotoğrafı gözükür, ama orada Ho, hiçbir vakit yalnız değildir.”

 

Milli Putsuz Milli Mücadele

Vietnam’ın (Türkiye’deki 30 Ağustos kadar) alınyazısını değiştiren büyük Zaferi, Dien- Bien -Phu savaşı mıdır? Müzesini geziyorsunuz:

“Dien–Bien–Phu muharebesinin, Başkentteki gepgeniş salonda tasviri: Giap’ın kişiliğinden çok Vietnamlıların kişiliğini değerlendiriyor. Milli Tarih Müzesinde olduğu gibi, taşra sergilerinde de bölgenin geçmişi canlandırırken, sunulan, açıklanan, kutlanan şey bir ulusu zafere ve bağımsızlığa yetmiş bir canlı Buda değil, bütün bir Kolektif varlıktır.” (J. Decornay, 4 Eylül 1969)

Milli Kurtuluş Savaşı mı?

Onu millet yapmıştır.

“Basında ve Radyoda birisi örnek olarak verilirse, o kimse ya bir köprünün savunucusudur yahut bir Güney Çetesinin başıdır. Günün Kahramanı sorguya çekildi mi, yaptıklarını anlatıyor, mücadele arkadaşlarını işte ortak gösteriyor, ama ara sıra onları ziyarete gelen keçisakallı ihtiyarı ağzına almıyor.” (agy)

Doğrusu da, Sosyalistlik bir etiket değilse: Sosyalistçeside bu değil midir? Birisi geride aklını, ötekisi cephede canını ortaya koymuş. Akılsız can kaybı boşa gider, ama canını ateşe atan bulunmasa akıl kaç para ederdi? Neden canını veren unutulsun da, aklını veren göklere çıkarılıp tanrılaştırılsın? Bezirgân düzen için bu, kaçınılmaz olabilir. Sosyalizme nasıl sığdırılabilir?

Şeylerin kör akışı ile sığdırıldı. Hatta Paranoid(zincirleme hezeyanlı) çılgınlıklara dek sığdırıldı. Önüne geçilemezdi, o zaman. Ama “Kıyamete dek” geçilemeyecek miydi?

Ho Amca onun karşılığını verdi. Halkın deyimi ile “Götü boklu” kişilere tapınmayı kaldırdı. Kişi tapıncı maskaralığının hiç değilse bundan böyle gerekmediğini ispatladı.

Sosyalizmin geleceği için az büyük kazanç mı bu?

(Proleter Devrimci Aydınlık

Sayı 1, Ocak 1970)

 

 

[1]     Eizze (Azizin çoğulu): Azizler, ermişler. Aziz Fransuva: Babasının parasını bir kiliseyi tamir etmek için izinsiz alan ve babasının gazabından korktuğu için kaçıp bir ay bir kilisede saklanan ve babası tarafından, mirasından reddedilen, elbiselerine kadar her şeyine el konularak çıplak bırakılan Hıristiyan ermişi.