Karatepe Açık Hava Müzesi…
Prof. Dr. Ercan Küçütosmanoğlu
Karatepe Açık Hava Müzesi, bölgemizin en önemli tarihi yapılarından bir olmasına rağmen hak ettiği ilgiyi görmüyor.
Karatepe, Türkiye’nin ilk ve en büyük açık hava müzesidir. Osmaniye ilinde Düziçi ile Kadirli ilçesinin kesiştiği yerde, Kadirli ilçesinin sınırları içinde Aslantaş baraj gölüne bitişik Aslantaş Milli Parkı’nın içindeki müze, Gaziantep’e çok uzak değil, 2 saat 15 dk. Düziçi’nden ve Osmaniye’den de gidilebiliniyor.
Bizim öğrenim yıllarımızda Tarih kitaplarımızda Karatepe Açık Hava Müzesinde bulunan pek çok eser, resim olarak yer alırdı. Esas olarak da Karatepe Aslanı, çok anımsanan bir figürdü.
Karatepe höyüğünün arkeolojik kazılarına önderlik eden Halet Çambel ülkemizin çok önemli ve ilk arkeologlarından biridir. 1946 yılında Kayseri-Adana arasında kalan bölgedeki Hitit eserlerini incelemek için Bossert ile birlikte çıktıkları gezide Karatepe bölgesindeki kalıntılara ulaşmaları kariyerinde belirleyici oldu.
Karatepe, son Hitit dönemine rastlayan MÖ 8 yy’de kendisini bölge hükümdarı olarak tanıtan Asativata tarafından kuzeyden gelecek saldırılara karşı bir sınır kalesi olarak yaptırılan yerdir. Kalenin temeli taştan, üstü ise kerpiç ve burçlarla donanmıştır. MÖ 700 dolaylarında Asur saldırılarına uğramış olan kale yakılıp yıkılmıştır.
Hiyeroglif yazılarının en uzun çift dilli metinlerinin okunduğu yerdir. Bundan dolayıdır ki, Anadolu’da MÖ 2000 yılına kadar giden hiyeroglif yazıların tamamı okunabilmiştir. Araştırma ekibi, Hitit hiyeroglifleri ve Fenike yazısının bir arada kullanıldığını görmüş ve Fenike yazısı tercüme edilebildiği için, bu keşif Hitit hiyerogliflerinin nihai çözümü olmuştur.
Karatepe-Arslantaş Höyüğünde Alman arkeolog Bossert tarafından başlayan kazı çalışmalarına, 1952’den sonra Çambel başkanlık etti. Karatepe’de ortaya çıkarılan arkeolojik buluntuların restorasyonu, korunması ve sergilenmesi için bir açık hava müzesi kurulmasına ön ayak oldu. Mimar Turgut Cansever’in yaptığı projenin uygulanması işini Çambel’in eşi Nail Çakırhan yürüttü.
Çambel’in Karatepe’de yaptığı işler arkeoloji ve mimarlıkla sınırlı değildi. Bölgede Halet Abla ya da Halet Bacı olarak da anılan Çambel, kız çocuklarının eğitimiyle, köylülerin sağlığıyla, geçim dertleriyle ve daha birçok şeyle ilgileniyordu. Halet Çambel ve eşi Nail Çakırhan uzun yıllar kaldıkları bu bölgede dokumacılığının gelişmesine de öncülük etmişlerdir. Karatepe’de doğal kökboyalarıyla yapılan kilimcilik geleneği halen devam etmektedir.
Anadolu Tarihinin önemli uygarlıklarından Hitit Uygarlığı’nın önemli eserlerini barındıran ve eşsiz doğal güzelliği olan Karatepe Açık Hava Müzesi ziyaretçilerini bekliyor.